id: mp_other, name: , icon: https://strcht.ir/wp-content/plugins/motopress-content-editor-lite/images/ce/group/other.png?ver=3.0.7, position: 40, show: 1
مجموعه خان – میراث فرهنگی شوشتر

مجموعه خان

تاریخچه مجموعه خان:

خاندان مرعشی را می‌توان جزء خانواده های معتبر و سرشناس شوشتر معرفی کرد که از دیر باز از اعتبار اجتماعی ویژه ای در این شهر برخوردار بوده‌اند. وجود شخصیت‌هایی نظیر شهید ثالث قاضی نورا… مرعشی شوشتری یا سید محمد شاه مرعشی دلیل این مدعاست. خاندان مرعشی خوانین محله حیدرخانه یا کهواز بوده که در این محله بزرگ دارای املاک زیادی می‌باشند. مجموعه خان که در انتهای خیابان امام خمینی شرقی و در محله بی‌بی دو خواهران واقع است، نمونه ای از این املاک است که در دوره قاجاریه توسط این خاندان ساخته شده‌اند. مجموعه خان شامل حمام، ساباط، باغ، خانه، زورخانه، مسجد و زندان است که این عناصر با هم یک ارسن شهری به نام مجموعه خان را به وجود آورده‌اند.

معرفی مجموعه خان:

مجموعه خان در انتهای خیابان امام شرقی و در محله بی‌بی دو خواهران و درست در کنار رودخانه گرگر واقع است. این مجموعه یک ارسن مهم شهری در شوشتر است که شامل حمام، باغ، مسجد، زورخانه، ساباط، زندان و خانه های با ارزش است که متاسفانه به دلیل کم توجهی و عبور خیابان جدید از کنار آن منظر تاریخی این مجموعه دست خوش تغییر و تحول شده است.

حمام خان که یکی از عناصر این مجموعه تا سالهای اخیر مورد استفاده مردم قرار داشته است. در ضلع غربی حمام ساباط قرار دارد که دارای سه طبقه است. این ساباط که در نوع خود یکی از زیباترین ساباطهای شوشتر است در طبقه سوم خود دارای مسجدی کوچک است که در حال حاضر سقف آن تخریب شده است.

زورخانه نیز در زیر این ساباط قرار دارد که به نظر می رسد تا دهه 50 مورد استفاده و ورزش کاران بوده و در حال حاضر جلوی درب آن مسدود می باشد. از نکات جالب توجه این زورخانه این است که فضای این زورخانه در دل سنگ و مانند یک شوادان ساخته شده است و گود آن به صورت هشت پر یا هشت ضلعی تراش خورده است. متاسفانه عبور فاضلاب شهری از بالای آن، به این اثر آسیب فراوان وارد کرده است در قسمت جنوبی این مجموعه و در حاشیه رودخانه گرگر باغ خان قرار گرفته است که بواسطه خاک آبرفتی مناسب از پوشش گیاهی خوبی برخوردار می باشد. در این باغ انواع درختان مرکبات نخل، کنار، موز و درختان فراوان دیگر و نیز گل و گیاه زیادی وجود دارد. این باغ درحال حاضر دو قسمت شده که باز متاسفانه عبور پل علامه شیخ از بالای آن و ساخت و سازهای خانه های مشرف به این باغ زیبا آسیب های زیاد وارد کرده است. یکی از نکات فنی این باغ سیستم آب رسانی این باغ است که از طریق مجرایی قنات گونه در دیواره غربی رودخانه گرگر تامین می شود و با عبور از مسیری در حدود 200 الی 300 متری به باغ می رسد. آب حمام خان نیز از طریق همین کانال که در اصطلاح محلی به آن نیر (neer) می‌گویند تامین می‌شود.

در ضلع شرقی مجموعه نیز خانه هایی با ارزش قرار دارد که در حال حاضر به صورت ویرانه ای مبدل گشته اند این خانه ها که در زمانی از شکوه و جلال خاصی برخوردار بوده‌اند به شاه نشین معروف اند که خود همین امر اهمیت آن را مشص می سازد این خانه ها که از بخش های اندرونی و بیرونی تشکیل شده دارای شوادونی مهم و مثال زدنی هستند که به شوادون دیوان خانه معروف هستند و در حال حاضر متاسفانه جلوی درب این شوادون مسدود شده است.