اين قلعه در شمال شهرستان شوشتر بر فراز صخره اي عظيم ساخته شده است. اين قلعه بنا بر شواهد در دوره ساساني ساخته شده است. و احتمالاً بايد زمان ساخت آنرا همزمان با پل بند شادروان دانست.
اين قلعه از سمت شرق تا غرب توسط خندقي عميق محاصره شده بود و سمت غرب آن توسط رود محاصره ميشد. و همين ويژگي اين قلعه را به صورت دژ نظامي مستحكمي در مقابل حملات دشمنان قرار داده و يكي از ويژگي هاي بارز اين قلعه كه آنرا از ديگر قلعه ها متمايز مي كند همين عبور نهرداريان از زير قلعه و راه هاي دسترسي به آب نهر توسط پلكانهايي كه در درون قلعه قرار داشت و اين ويژگي باعث مي شد در هنگام محاصره قلعه در زمان جنگ افراد درون قلعه ماهها و حتي سالها بتوانند در درون قلعه در مقابل حملات دشمنان مقاومت كنند.درون قلعه فضاهايي مختلفي قرار داشته كه عبارتند از 1- شوادان ها 2-حمامها 3-آشپزخانه ها 4-نانوايي 5-قورخانه(سربازخانه) 6-قاپيهاي (دروازه)متعدد 7-باغچه ها 8- نقارخانه. اين قلعه داراي 1 شوادان بزرگ بوده كه به طريقي با شوادانهاي درون بافت شهر در ارتباط بود. اين شوادانها در گرماي 40 درجه خوزستان محيطي خنك در حدود 25 درجه براي افراد پديد مي آورد. اين قلعه داراي 2 دروازه بزرگ بوده كه يكي روبروي زندان و در كوچه اي كه اكنون مسجد شاه صفي بود قرار داشته و دروازه كه درست روبروي كوچه پمپ بنزين و دبيرستان قرار دارد. در مقابل دروازه جنوبي يك ميدان وسيع قرار داشته كه ظاهراً از مسافتهاي دور عبورو مرور افراد را زير نظر مي گرفتند و اختلاف ارتفاع بين كف حياط قلعه تا پائين ترين سطح قلعه ( تونلهايي در زير قلعه) در حدود 30 مترمي باشد. قلعه داراي استحكامات عالي و چندين طبقه بود كه امرا و سلاطين مختلف در آن عمارات بسيار زيبا و عالي ساخته و كوشكهاي باشكوه كه بوسيله طلا و مينا و لاجورد منقش شده بود. بنا به گفته مورخين سلطان زين الدين توسط منصور آل مظفر درون اين قلعه زنداني بوده است. و اميرتيمور گوركاني در يورش به خوزستان اين قلعه را تصرف كرده. اسراي لرستان و مشعشعيان خوزستان با اتكا به اين قلعه بارها بر عليه حكومت صفوي دست به قيام زدند. اين قلعه تا زمان حكومت نادرشاه محل حاكم محلي بود. و هر يك از مستوفيان در قلعه عمارت مخصوص به خود داشتند تا اينكه بعد از نادر قلعه متروك شد و حاكم ولايت در قلعه مستقر نمي شد. در زمان ناصرالدين شاه قلعه دوباره مرمت و مسكوني گرديده تا اينكه در سال 1341 هـ .ق رئيس اداره دارايي وقت (نبوي) براي ساخت اداره دارايي كليه ساختمان آنرا خراب ومصالح قلعه را براي بكار بردن در اداره دارايي مورد استفاده قرار داد[1]. تا چندين سال پيش يك توپ بزرگ كه معروف به توپ نادري بود كه در هنگام ماه مبارك رمضان وقت شرعي را با صداي اين توپ اعلام مي كردند و صداي توپ تا روستاي اطراف شوشتر مي رسيده و درون قلعه قرار داشت. يكي از خصايص مهم اين قلعه اين است كه آب توسط تنبوشه هاي سفالي در تمام قلعه پخش مي شده و كاري مانند لوله كشي عصر حاضر را انجام داده بودند. در ساختمان قلعه آجرهايي با ابعاد مختلف بكار رفته و پي ها تماماً از سنگ لاشه مي باشند و كف حياط قلعه را بوسيله قلوه سنگ فرش كرده بودند. در درون قلعه چندين حياط مختلف وجود دارد. روبروي عمارت بزرگ يك حياط نسبتاً بزرگ قرار داشته كه ظاهراً اتاقهايي دور تا دور آن قرار داشته كه بعنوان سربازخانه يا اتاقهاي استراحت بكار مي رفته است. و درست در پشت اين اتاقها انبارهاي ذخيره مواد غذايي بوده است.
بطور كلي عوامل تسخير ناپذير بودن قلعه عبارت بودند از:
- قرار گرفتن قلعه بر روي صخره طبيعي .
- وجود خندق در اطراف قلعه .
- احداث برجها و ديوارهاي مرتفع پيرامون قلعه.
- داشتن امكانات و تجهيزات دفاعي قوي كه در موقع نياز مي توانستند از آنها استفاده كنند.
- دسترسي به آب رودخانه امكان دفاع از قلعه را به مدت طولاني ميسر مي كرد.
وجه تسميه سلاسل:
در مورد نام سلاسل روايات بسياري نقل شده است
1- برخي باني آنرا شخصي بنام سلاسل يكي از غلامان فارس مي دانند كه برج و باروي اين قلعه را ساخت و براي نشان دادن عظمت اين قلعه بر ضد حكومت فارس كه وي تابع آن بود شورش كرد و هنگامي كه پادشاه فارس براي سركوب و شكست وي آمد او به درون قلعه رفت و مقاومت كرد و آنقدر در قلعه ماند كه شاه قارس ناگزير به بازگشت شد. در راه بازگشت اين غلام خود را به خدمت شاه فارس رساند و عرض ادب كرد و گفت كه به خاطر اين كه به شما نشان بدهم اين قلعه چقدر مستحكم و غير قابل نفوذ است اين كار را كردم[2].
2- سلاسل به معناي زنجير است و برخي مي گويند در گذشته در امتداد رودخانه شطيط و بر روي رود جسري از قايق هايي كه به هم متصل شده بودند مانند زنجير قرار داشته كه بنام سلاسل خوانده مي شدند و چون در كنار اين قلعه بوده اند قلعه نيز بنام سلاسل معروف شده است[3].
3- برخي نيز نام سلاسل را به نام شخصي به اسم ابن ابي سلاسل كه در سال 315 ه ق آنرا مرمت كرده است مي خوانند و به احتمال زياد اين قلعه قبل از اسلام نام هاي ديگري داشته است[4].
[1][1] مريدي شوشتري،اكرم،شوشتر يعني خوبتر،موسسه انتشارات آيات،چاپ انديشه، اهواز، 1377، ص41
[2] جرايري،سيد عبدالله،تذكره شوشتر،چاپخانه حيدري،صص 22-23
[3] تقي زاده،محمد،شوشتر در گذر تاريخ،مؤسسه مطبوعاتي دارالكتاب(جزايري)،قم،1376،ص 169
[4] شوشتري،علاءالملك ابن نورالله،فردوس در تاريخ شوشتر و برخي از مشاهير آن،تهران،انجمن آثار ملي،صص 157-158