حسینه و مدرسه ی شیخ
حسینیه و مدرسه حاج شیخ از اجزاء ارسن حاج شیخ جعفر شوشتری میباشد که واقع در بافت کهن محله پل خراطون یا میدان شیخ شهرستان شوشتر قرار گرفته است. این مجموعه شامل مسجد , حسینیه , مدرسه, خانه تاریخی شیخ و چندین ساباط بوده که در این نقطه از شهر ساخته شده اند. مدرسه و حسینه در مجاورت خانه و مسجد مذکور بدلیل سهولت ارتباطات بنا گردیده است . این بنا در شهریور سال 91 به ثبت رسید که هنوز شماره ثبتی ندارد. مساحت تقریبی حسینیه 650 متر مربع میباشد . پلان حسینیه تقریبا به شکل یک مربع نامنظم است و به صورت حیاط مرکزی میباشد . رواق حسینیه که قسمت مراسمات در این بخش انجام میگیرد در جهت جبهه کوهی شهرستان قرار گرفته است . (در اصطلاح معماری بومی شهرستان شوشتر دو جبهه در معماری موجود میباشد یکی جبهه کوهی و دیگری جبهه قبلی . جبهه کوهی به کوه فدلک که از رشته کوه های زاگرس میباشد نگاه میکند , در واقع دید به سمت شمال میباشد و جبهه قبلی که دید آن به سمت قبله میباشد یعنی دید به سمت جنوب ) بیشتر خانه های سنتی شوشتر ایوانی به سمت کوه دارند که برای فصول گرم سال استفاده میشده است این تاثیر اقلیم بر معماری میباشد
این بنا از چهار لایه ارتفاعی تشكيل شده است.
بام ؛ طبقه‌ي هم‌كف ؛ شبستان و شوادان ؛
طبقه همکف اصلی ترین قسمت این بنا میباشد چرا که تمامی عناصر معماری مربوس به این بنا در این قسمت میباشد. در شبستان هم شاهد یک سری سازه و تزیینات میباشیم که تزینات آجر و گچبری میباشند
شوادان حسینیه از زيباترين شوادان‌هاي شوشتر است این شوادان با تزیينات آجري آراسته شده است و در فصول گرم سال از آن براي نماز خواندن و تجمع‌ها استفاده می‌شد.
این بنا داری دو ورودی میباشد که یکی در ضلع شمالی و دیگری در ضلع جنوبی قرار دارند .
تاريخچه بنا :
حسینیه و مدرسه حاج شیخ جعفر شوشتری در دوره قاجاریه به همت مرجع بزرگ عالم تشیع مرحوم حاج شیخ جعفر شوشتری (علی الله مقامه) در حوالی سال 1255 ه ق ساخته شد. معمار و سازنده این بنا احتمالا یکی از بزرگان خاندان معمار در شوشتر بوده, که سرآمد این خانواده استاد ابوالقاسم معمار و حاج جعفر معمار میباشند .این حسینیه علاوه بر برپائی مراسمات مذهبی عاشورایی مکانی برای تدریس علوم دینی نیز بوده است و بسیاری از روحانیون و مراجع بزرگ در این مدرسه به تدریس و تحصیل اشتغال داشته اند.
مالکیت این بنا به صورت خصوصی میباشد که مالک آن خاندان شیخ میباشند . و مدیریت امور حسینیه زیر نظر خاندان شیخ و توسط مردم (حاج محمد رحیمی , حاج محمد و حاج ناصر دهدارباشی) انجام میگیرد
از ويژگي‌هاي مهم اين حسينيه «بست بودن» آن بوده است. بست بودن به این معناست که در بعضي اماكن مذهبي زنجيري روی ورودي آنها آويزان بود و دو طرف اين زنجير گرفته شده و وسط آن بالا رفته است. اگر حكومت آن زمان به کسی معترض و او به حسينيه پناهنده می‌شد، كسي اجازه نداشت او را در آنجا دستگير كند، مگر آن‌كه خودش بيرون بيايد.
خصوصیات خاص اثر و تاثیر آن بر زندگی مردم:
این اثر تنها حسینه تاریخی در شهرستان شوشتر و استان خوزستان میباشد از دوران قاجار تاکنون محل برگزاری مراسم عزاداری سالار شهیدان امام حسین (ع) ؛ محلی برای موعضه و راهنمایی و آموزش مردم منطقه با اصول دین و همچنین محلی برای تحصیل علاقه مندان به علوم حوضوی بوده است
مقبره‌ي حاج شيخ محمدکاظم ، پدر علامه حاج شيخ محمد تقی شیخ شوشتري در ضلع جنوبي حسينيه قرار دارد. علاوه بر اين، از وقايع بسيار مهم اين حسينيه شهادت شيخ مرتضي، نوه‌ي حاج شيخ جعفر شوشتري در كنار اين حسينيه است که به‌دست انگلیسی‌ها ترور شد.
همچنين مرحوم ملاعباس شباب شوشتري از شاعران دوران قاجار لقب شباب را در حسينيه و از دست حاج شیخ جعفر شوشتري دريافت كرد.
موقعیت اجتماعی اثر
مردم شوشتر ارادت ویژه ای به خاندان شیخ دارند و این اثر به لحاظ اجتماعی یکی از خاص ترین آثار موجود در شهرستان میباشد چرا که شخصیت هایی ماند حاج شیخ جعفری شوشتری ؛ حاج شیخ محمدکاضم شریعت , حاج شیخ محمدتقی شوشتری و بزرکانی دیگر در این محل به انجام فعالیت مشغول بوده اند
است و زلزله هم در دوره ها و سالهای مختلف به این شهر و بناهای آن آسیب های جدی رسانیده است از جمله آسیبهای قلعه سلاسل در زلزله سال 1347 . اما خوشبختانه زلزله در هیچ دوره ای به حسینیه آسیب نرسانیده است.
ازآنجایی که این بنا در بافت کهن شهرستان قرار دارد بنابراین از برخی آسیبهای اجتماعی ؛ فرهنگی و اقتصادی چون خیابان کشی و الگوی توسعه شهری و امثال آن در امان مانده است
این حسینیه موقوفاتی نیز دارد که شامل بازار قیصریه شوشتر و برخی از زمینهای کشاورزی روستای کنار پیر شهرستان شوشتر میباشد واسناد آنها هم موجود میباشد
آنگونه که از عکسهای قدیمی برمی آید این بنا هیچ گونه دخل تصرفی چه به لحاظ سازه ای و چه به لحاظ تزیینات نداشته است فقط یک حوض در گدشته در زیر رواق وجود داشته که اکنون وجود ندارد